او پس از تحصیلات ابتدایی و دبیرستانی، به سال 1304 ، از مدرسه دارالفنون به اخذ دیپلم نائل آمد و به استخدام وزارت معارف درآمد و به کار تدریس در مدارس تهران مشغول شد. او ضمن کار معلمی، در مدرسه عالی حقوق تحصیلاتش را دنبال کرد و به سال 1307در رشته حقوق فارغ التحصیل شد. از این تاریخ ، در مدارس تهران به تدریس زبان فرانسه پرداخت و این امر تا سال 1310 ادامه یافت . در این هنگام ، تدریس را در مدارس رها کرد و به شعبه عتیقات وزارت معارف منتقل شد. 

او علاقه زائد الوصفی به بازشناسی تمدن و آثار کهن ایران داشت  در این کار جدید ، سمت او بازرس فنی عتیقات بود و مقارن همین ایام بود که به همراه هیئت های فرانسوی و آلمانی به تحقیقات و حفاری های تخت جمشید پرداخت و در مدت دو سال تحقیق و کاوش در تخت جمشید به موفقیت های بسیاری نائل آمد و توجه باستان شناسان خارجی ، بیش از پیش به او معطوف شد، به حدی که به عنوان یک باستان شناس برجسته ، مطرح خاص و عام شد و بعد ریاست موزه ایران باستان را به او محول کردند.

مرحوم مصطفوی در سال 1337 بازنشسته شد، ولی پس از بازنشستگی دست از کار نکشید و همچنان با عشق و علاقه بسیار به تحقیق و نوشتن و تالیف در زمینه های مختلف باستان شناسی مشغول بود و در دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی شاگردان بسیاری تربیت کرد. آن زنده یاد از بانیان و موسسان و برپا نگه داران انجمن آثار ملی سابق – که هم اکنون به نام انجمن آثار و مفاخر فرهنگی نامیده می شود – بود و در حفظ و اعتلای انجمن تا پایان عمر کوشید.

سید محمد تقی مصطفوی سر انجام در 19 تیر ماه 1359 خورشیدی جان به جان آفرین تسلیم کرد.

گستره جغرافیایی فعالیت و کار مرحوم مصطفوی سراسر ایران بود، با این حال به برخی خدمات آن زنده یاد در عرصه تاریخ و  فرهنگ آذربایجان شرقی اشاره می شود:
-  موزه دانشکده ادبیات دانشگاه تبریز : در سال 1328 ، دوسال پس از تشکیل دانشگاه تبریز دکتر خانبابا بیانی رئیس دانشمند این دانشگاه به فکر تاسیس موزه ای برای دانشکده ادبیات افتاد ، او  این ایده را  ابتدا با سید محمد تقی مصطفوی که در آن زمان رئیس اداره کل باستان شناسی کشور بود در میان نهاد و در سایه حمایت و همراهی او توانست  موزه دانشکده ادبیات تبریز را در تاریخ 13 تیرماه سال 1328 افتتاح کند.

- مسجد کبود : سامان یافتن مسجد کبود تبریز و نجات آن از ورطه نابودی نیز وامدار همت اوست، اولین مرحله از  تعمیرات و مرمتهای اساسی این اثر بی بدیل  در میانه سالهای 1327 تا 1329 شمسی صورت گرفت.

- موزه آذربایجان: اسناد و مکاتبات برجای مانده نشان می دهد  سید محمد تقی مصطفوی از نخستین روزهای طرح ایده تشکیل موزه آذربایجان توسط علی دهقان (موسس موزه )  در راه به بار نشستن این هدف بزرگ از هیچ کمکی فروگذاری نکرده ، وی درسال1336 ، با صدور دستور انتقال 202 قطعه از اشیاء تاریخی موزه ایران باستان به تبریز کمک شایانی به پایه گذاری این موزه کرد.

- وقفنامه ربع رشیدی: مصطفوی  در سال 1348 بعنوان نماینده انجمن آثار ملی  به خرید تنها نسخه موجود وقفنامه ربع رشیدی برای کتابخانه ملی تبریز کرد.

- سید محمد تقی مصطفوی در ایجاد و احداث یادمان مقبره الشعرای سرخاب تبریز نیز نقش بسزایی داشت، این ایده در زمان استانداری علی دهقان شکل گرفت و به انجمن آثار ملی ارائه شداما با انتصاب او به استانداری گیلان مدتی مسکوت ماند، در سال 1348 به همت مصطفوی این طرح مجددا پیگیری و در نهایت اجرایی شد.

- کلیسای سنت استپانوس: او به همراه اسماعیل دیباج ( نماینده انجمن آثار ملی در آذربایجان ) در سامان بخشی به این اثر ارزشمند تاریخی نیز تلاش نمود و به همت او اقدامات موثری در جهت حفاظت از این اثر بی بدیل بعمل آمد.

*عضو کمیته ملی موزه های ایران (icom)

انتهای پیام/